အဂင်္လန်နိုင်ငံ အခြေစိုက် (Karen Community Association-UK) အဖွဲ့ဝင် နော်ထူးခူဆာစေးကို မတ်လ ၂၉ရက်နေ့က ထိုင်း-မြန်မာ နယ်စပ်တစ်နေရာတွင် ကေအိုင်စီ-ကရင်သတင်းဌာနက တွေ့ဆုံမေးမြန်းထားခြင်း ဖြစ်သည်။
မေး – ပထမဦးဆုံး သရာမူ(ဆရာမ)မိတ်ဆက်မှုလေး လုပ်ပေးစေချင်ပါတယ်။
ကျမ နာမည်က နော်ထူးခူဆာစေးပါ။ ကျမအနေနဲ့ UK မှာရှိတဲ့ ကရင်လူမှုအဖွဲ့အစည်းမှာ ပါဝင်ကူညီလုပ်ဆောင်နေ တယ်။ UK မှာ ရောက်ရှိနေတဲ့ ကျမတို့နိုင်ငံက လူဦးရေက ကရင်သီးသန့်ပဲဆိုရင် ၃၅၀ကျော်လောက်ရှိမယ်။ မြန်မာပြည်ကနေ ပတ်စ်ပို့နဲ့လာတဲ့သူ အရေအတွက်တော့ တိတိကျကျ မသိဘူး။ ဒါပေမဲ့ ပတ်စ်ပို့နဲ့လာတဲ့သူနဲ့ ဒုက္ခသည်စခန်းကနေလာတဲ့သူ စုပေါင်းလိုက်ရင် ၅၀၀ကျော်လောက်ရှိမယ်။
မေး – KCA-UK ရဲ့ ဦးတည်ချက်၊ ရည်ရွယ်ချက်တွေက ဘာတွေဖြစ်မလဲ အနည်းငယ် ရှင်းပြပေးပါလား။
KCA-UK အဖွဲ့အစည်းကို ကျမတို့ဖွဲ့စည်းရတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်က နာမည်မှာပါတဲ့အတိုင်း တတိယနိုင်ငံတွေမှာ ပြန့်နှံ့ကွဲ ပြားစွာ ရောက်နေတဲ့ ကျမတို့ UK မှာလိုပဲ ကရင်တွေကို ပြန်လည်စုစည်းဖို့အတွက်ဖြစ်တယ်။ သူတို့တတ်နိုင်တဲ့ဘက်က တစ်ဦး နဲ့တစ်ဦး အပြန်အလှန်ကြိုးစားပြီး ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး အလုပ်အကိုင်စတဲ့အဘက်ဘက်မှာ ကူညီနိုင်ဖို့၊ စုစည်းနိုင်ဖို့ ကျမတို့ ရည်ရွယ်တာ ဖြစ်တယ်။ အကြီးမားဆုံး ရည်ရွယ်တာက ပြည်တွင်းမှာကျန်နေခဲ့တဲ့ ကျမတို့ကရင်လူမျိုးတွေကို မမေ့ကြဖို့ ဖြစ် တယ်။ နောက်ပြီး ကျမတို့ရဲ့ မျိုးဆက်သစ် သား၊သမီးငယ်လေးတွေကို သူတို့အချင်းချင်း သူတို့ရဲ့တတ်ကျွမ်းမှုကိုယ်စီနဲ့ လက် တွဲပြီးတော့ ကိုယ့်လူမျိုးကို ပြန်အကျိုးပြုနိုင်ဖို့ ရည်ရွယ်တာပေါ့။
မေး – ဒီနိုင်ငံကို ဘယ်လိုအခြေအနေမျိုးတွေနဲ့ ရောက်ရှိလာကြတာပါလဲ။
ကျမတို့ UK ကို အများစုရောက်လာတာက UNHCR ရဲ့ ဒုက္ခသည်အစီအစဉ်အရ တတိယနိုင်ငံတွေကို ရောက်လာကြ တာ အများစုဖြစ်တယ်။ တချို့ကတော့ လာရောက်စီးပွားရှာတာနဲ့ အဆင့်မြင့်ပညာတွေ လာရောက်သင်ယူသူတချို့လည်း ရှိကြ တာပေါ့။
– UK မှာရောက်နေတဲ့ ကရင်လူမျိုးတွေရဲ့ လုပ်ကိုင်စားသောက်မှုနဲ့ ကလေးသူငယ်တွေရဲ့ပညာရေးက အခြေအနေက ဘယ်လိုရှိ သလဲ။
UK မှာဆိုရင် ကလေးတွေရဲ့ပညာရေးအတွက် အစိုးရက တန်းတူရည်တူ အခွင့်အရေးပဲ ပေးတယ်။ ကလေးတွေ သင် ယူလေ့လာကြရတာက လူမျိုးတိုင်း တန်းတူရည်တူပဲ သင်ယူကြရတယ်။ အရင် ကြားမိတာက UK ကို စရောက်လာတုန်းကဆို ရင် ဘာသာစကား ချက်ချင်းမတတ်ကျွမ်းကြတော့ အဲ့အတွက်ကို အစိုးရက သီးသန့် စီစဉ်ပေးထားတာမျိုး ရှိတယ်။ ကလေးငယ် တွေအတွက် အခက်အခဲများစွာတော့ မတွေ့ရဘူး။ ဒါပေမဲ့ လူငယ်ပိုင်းနဲ့ ရောက်လာတဲ့သူတွေကျတော့ အတန်းမြင့်ပညာရေးနဲ့ တက်ရတော့ ဘာသာစကားနဲ့ စာတွေအများကြီး လိုက်ယူမှတ်သားကြရတဲ့အခါ သူတို့အတွက် အခက်အခဲဖြစ်စေတယ်။
ဒါပေမဲ့ UK နိုင်ငံက ပညာရေးကို ဦးစားပေးတဲ့ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်တာနဲ့အညီ သူတို့အနေနဲ့ လူငယ်တွေ အဆင့်မြင့် ပညာရေးကို သင်ယူနိုင်ဖို့ နည်းလမ်းတွေက သူတို့မှာကရှိနေပြီးသား။ လူငယ်တွေအတွက် အတန်းပညာမြင့်မြင့် သင်ကြားပြီး တာနဲ့ သူတု့ိကို အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း လက်မှုအတတ်ပညာတွေကိုပါ သင်ကြားပေးပြီး ပညာရေးနှင့် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း ပညာကို တွဲပြီးတော့မှ သင်ကြားပေးတာမျိုးလုပ်ပေးတယ်။
ကျမတို့ လူလတ်လူကြီးပိုင်းတွေအတွက်ကျတော့ ကွဲပြားခြားနားပါ တယ်။ ဘာဖြစ်လဲဆိုတော့ တချို့က ကော်သူးလေ နယ်မြေကနေ လာကြရပြီး ကျောင်းမနေကြရတဲ့သူတွေများပါတယ်။ ကျောင်းမနေရတဲ့ အဲ့လိုလူလတ်လူကြီးပိုင်းတွေအတွက်ကို အဂင်္လန်အစိုးရက အဂင်္လိပ်စာ၊စကားကို ပြန်သင်ပေးတာမျိုး လုပ်ပေးတယ်။ လုပ်ကိုင်စားသောက်နိုင်ဖို့အတွက်ကို ဒီလိုမျိုး ဘာ သာစကားကို သင်ကြားပေးတာမျိုး ရှိတယ်။ ဒီမိဘ လူကြီးပိုင်းတွေအတွက် အဲ့လိုမျိုးဘာသာ စကားတတ်ကျွမ်းဖို့အတွက်က အခက်အခဲရှိကြတယ်။ တချို့ကျတော့ ကော်သူးလေမှာရှိကတည်းက အဂင်္လိပ်စာကို အခြေခံအားဖြင့် တတ်ကျွမ်းထားကြတော့ ဆက်ပြီးတော့ သင်ယူလေ့လာကြတာမျိုး ရှိတယ်။ အဲ့လိုလူတွေကြတော့ သူနာပြုတို့၊ ဆေးဆရာမ အဆင့်အထိ အလုပ်အကိုင် ရကြတာမျိုး ရှိတယ်။
မေး – မတူညီတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတွေအကြားမှာ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့ရတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုရောယှက်သွားတဲ့ အခြေအနေများ ရှိသေးလား။
ယဉ်ကျေးမှု မတူညီတာတော့ အများကြီးရှိပါတယ်။ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ရတဲ့ ကျမတို့လို သက်ကြီးရွယ်အို လူလတ်ပိုင်း တွေအတွက် လက်ခံလို့မရတဲ့ယဉ်ကျေးမှုတချို့တော့ ကြုံတွေ့ရတာမျိုး ရှိတာပေါ့။ ဒါက ကျမတို့ ကရင်လူမျိုးတစ်ခုထဲ မဟုတ်ပါ ဘူး။ တခြားနိုင်ငံဒေသကလာတဲ့ လူမျိုးစုတွေကြားမှာလည်း ဒီလိုယဉ်ကျေးမှု မတူညီမှုတွေကြားမှာ အခက်အခဲဖြစ်တာမျိုး ရှိပါ တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ကျမတို့ရဲ့ လူငယ်လေးတွေက တန်းတူရည်တူ အခွင့်အရေးရတာနဲ့တင် လူငယ်တချို့ လူငယ် တွေရဲ့ သဘာဝအတိုင်း လိုက်တုပြီး လုပ်ချင်တာမျိုးရှိကြတာပေါ့။ အကုန်လုံး ဆိုးတာမျိုးတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ကျမတို့လို လူကြီးပိုင်းတွေအတွက်က ဒီလို တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးမှုမျိုးကို တစ်ခါမှမတွေ့ဖူးတဲ့အခါကျတော့ အမြင်မတော်တာမျိုးရှိကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီလိုအမြင်မတော်မှုမျိုးတွေ လျော့နည်းသွားအောင် ကျမတို့ အမျိုးသမီးအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ မိခင်အဖွဲ့အစည်းဖြစ်စေ၊ နောက်ပြီး တခြားလူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေက ကြိုးစားပြီးတော့ နားလည်အောင်တော့ ပြောဆိုဆုံးမတာမျိုး ရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူတို့အခွင့်အရေး လုံးဝ တားမြစ်တာမျိုးကိုတော့ လုပ်လို့ မရဘူး။
မေး – လူငယ်လေးတွေ၊ ခလေးသူငယ်တွေက အဂင်္လိပ်စကားကို ကောင်းကောင်းမွန်မွန် ပြောဆိုသွားတတ်ပြီး တဖက်ကလည်း မိမိရဲ့ ကရင်စကား၊ ကရင်စာတွေကို ပြောဆိုတတ်ကျွမ်းမှု အခြေအနေက ဘယ်လိုရှိနေသလဲပေါ့။
ဒါကျတော့ ကျမအနေနဲ့ နှစ်မျိုး မြင်မိတယ်။ ကျမတို့ကရင်လူမျိုးကို ပြန်ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဗမာတောထဲမှာ ကြီးလာရင် ဗမာစကားပဲ ပြောတာမျိုး။ ဒါပေမဲ့ အိမ်မှာနေရင် ကရင်လိုပြောတတ်တာမျိုးလည်း ရှိတယ်။ တချို့ကျတော့ မိဘတွေက ဗမာလို ပဲ ပြောပေးတာများတော့ ဗမာစကားကိုပဲ ပြောတာမျိုးရှိတယ်။ ထိုင်းမှာရောက်လာတဲ့သူတွေလည်း ထိုင်းလိုပဲပြောတာမျိုး။ ဒါပေ မဲ့ နှစ်မျိုးစလုံးပြောတာမျိုး ရှိတာပေါ့နော်။ ဒီလိုပဲ UK ကိုရောက်လာတဲ့ ကျမတို့ ကလေးငယ်လေးတွေကျတော့ ကျောင်းမှာ အမြဲ တမ်းရှိနေရတဲ့အခါကျတော့ သူတို့သူငယ်ချင်း အပေါင်းအသင်းနဲ့ ဆရာသမားတွေက အဂင်္လိပ်လိုပ ဲပြောပြောနေတဲ့အခါ အဂင်္လိပ်လိုပဲ ပြောကြတာမျိုး ရှိတာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ အိမ်ကိုပြန်ရောက်လာရင်တော့ သူတို့တွေ ကိုယ့်မိခင်ဘာသာစကားကိုပဲ ပြော ဆိုကြတာမျိုးလည်း ရှိတယ်။ ဒီအပေါ်မှာ မိဘတွေလည်း ကြိုးစားပြီးတော့ ပြောပေးကြတာပေါ့။ ဒါ့အပြင် ကျမတို့ လူမှုအဖွဲ့အ စည်းတွေအနေနဲ့လည်း ကရင်စာပေသင်ကြားပေးတယ်။ ကရင်စာပေမှာဆိုရင် စာပေစကားတစ်ခုထဲ မဟုတ်ဘဲနဲ့ ကရင့်သမိုင်း၊ ကရင့်နိုင်ငံရေး၊ ကျမတို့ရဲ့ နေ့ကြီးရက်ကြီးတွေကို လေးစားတန်ဖိုးထားတတ်ဖို့၊ အာဇာနည်နေ့အကြောင်း၊ တော်လှန်ရေးသမိုင်း တွေကို နေ့တိုင်း သင်ပေးတာမျိုးရှိတယ်။
ဒီကရင်လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေမကဘူး ဘာသာရေးအဖွဲ့အစည်းတွေမှာလည်း ဘာသာတရားအရ ဝတ်ပြုဆုတောင်းတဲ့ နေ့တွေမှာလည်း ကရင်စာ၊ စကားကို ပြောဆိုသင်ကြားပေးတာမျိုးရှိတယ်။ နောက်ပြီး ရက်သတ္တပတ် အလုပ်ပိတ်ရက်၊ ရုံးပိတ် ရက်တွေမှာလည်း သင်တန်းလေးတွေဖွင့်ပြီး သင်ပေးတာမျိုး လုပ်ပေးတယ်။ ကျမတို့အတွက် အခက်အခဲဖြစ်စေတာက UK မှာ မွေးဖွားလာတဲ့သူတွေကျ ကရင်စကားကိုပဲပြောဖို့ကျတော့ အခက်အခဲဖြစ်စေတာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ သူတို့လေးတွေလည်း ကြိုးစားပြီး တော့မှ ပြောဆိုကြတာမျိုး တွေ့ရတယ်။
မေး – UK နိုင်ငံရဲ့ဘယ်နေရာတွေမှာ ကရင်လူမျိုးတွေ အနေများပြီး ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်မှုက ဘယ်လိုရှိနေသလဲ။
ကရင်တွေအနေများတဲ့နေရာက မြို့လေးမြို့ရှိတယ်။ မြို့တော်လန်ဒန်မှာလည်း တချို့ရှိတယ်။ ဘယ်ရီ၊ ဘော်လ်တွန် မှာ တစ်ချို့ရှိတယ်။ အများဆုံးနေတဲ့မြို့ကတော့ ရှဲဖေးမြို့မှာအနေများတယ်။ ဥရောပဘက်က ကရင်လူမှုအဖွဲ့အစည်းနဲ့လည်း ကျမတို့ UK က ကရင်တွေ ဆက်စပ်လုပ်ဆောင်တာမျိုးရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်မှုက အချိန်တိုင်းတော့ အားမ ကောင်းဘူး။ ဘာဖြစ်လဲဆိုတော့ သူများနိုင်ငံမှာ သွားရောက်နေထိုင် လုပ်ကိုင်စားသောက်ရတာလည်း ကျမတို့အတွက် စိန်ခေါ် မှုတွေ အများကြီးရှိနေလို့ပါပဲ။ ဒီအပေါ်မှာ လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်မှုက သိပ်အများကြီးမလုပ်နိုင်ဘူး။ အများဆုံးလုပ်နိုင်တာကတော့ လူငယ်တွေကို စုစည်းပြီးတော့မှ ကျမတို့လူမျိုးရဲ့ အရင်းအမြစ်သမိုင်းနဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေကိုပဲ အသိပေးနိုင်တာမျိုးတော့ လှုပ်ရှား ဆောင်ရွက်နိုင်တာပေါ့။ ကိုယ့်လူမျိုးကိုချစ်ဖို့နဲ့ ပြန်လည်ဖေးမကူညီတတ်တဲ့ စိတ်ဓါတ်တွေရှိလာဖို့အတွက် ကရင်ကွန်ယက်အဖွဲ့ ကို ဖွဲ့စည်းတာပဲ ဖြစ်တယ်။ ဒီထက်မက တတိယနိုင်ငံရောက်နေတဲ့ ကရင်လူမျိုးတွေအချင်းချင်းကြားမှာ နားလည်မှုနဲ့ ပူးပေါင်း ကူညီ ဆက်သွယ်လုပ်ဆောင်မှု ပိုများလာဖို့အတွက် သူတို့ကို ရည်ရွယ်ချိတ်ဆက်ပေးတာ ဖြစ်တယ်။
မေး – UK က ဥရောပသမဂ္ဂထဲကနေ ထွက်သွားတဲ့အပေါ်မှာ ဥရောပမှာရှိတဲ့ ကရင်လူမှုအဖွဲ့အစည်းနဲ့ ပူးပေါင်း လုပ်ဆောင်မှု အပေါ် ရိုက်ခတ်မှု တစုံတရာများ ရှိလာနိုင်လား တချက်လောက် ပြောပြပါလား။
UK အနေနဲ့ ဥရောပသမဂ္ဂ (European Union)ရဲ့ နိုင်ငံပေါင်း ၂၇နိုင်ငံကနေ ထွက်တာက UK က အခြေခံ ပြည်သူလူ ထုတွေကနေ ဒီမိုကရေစီနည်းလမ်းအတိုင်း ရွေးကောက်တင်မြှောက်တဲ့ အစိုးရက အုပ်ချုပ်တဲ့အခါကျတော့ အများစုရဲ့ဆန္ဒကို အစိုးရက လိုက်လျောပေးရတာပဲ။ နိုင်ငံသားအများစုက ဥရောပသမဂ္ဂကနေထွက်ဖို့ တောင်းဆိုလာကြတဲ့အပေါ်မှာ အစိုးရအ နေနဲ့ လိုက်လျောပေးရတာပဲ။ ဒါပေမဲ့ ကျမတို့ ကရင်လူမှုအဖွဲ့အစည်းကွန်ယက် ချိတ်ဆက်မှုအပေါ်မှာတော့ ထိခိုက်မှုရှိလာမှာ တော့ မဟုတ်ဘူး။ လက်ရှိ ကရင်လူမှုအဖွဲ့အစည်းကွန်ယက်ရဲ့လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်မှုအပေါ်မှာတော့ သက်ရောက်မှုမရှိသေးဘူး။ ဖြစ်နိုင်ခြေတစ်ခုပဲ ရှိတာက တကယ်လို့များ ယူကေမှာရှိနေသူတွေ ဥရောပနိုင်ငံကို သွားရောက်အလုပ်လုပ်ကိုင်ချင်ရင်တော့ အဲဒါ အခက်အခဲဖြစ်လာနိုင်မယ်လို့တော့ ထင်ပါတယ်။
မေး – သိထားရသလောက်က ယူကေမှာလည်း ကေအဲန်ယူ အစည်းအရုံးရဲ့ ကိုယ်စားလှယ်ရှိတယ်။ အလားတူ ကရင်လူမှုအဖွဲ့အ စည်းလည်း ရှိနေတဲ့အပေါ် ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်မှုအခြေအနေလေးက ဘယ်လိုပါလဲ။
ကျမတို့ တတိယနိုင်ငံတွေမှာ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ကြတဲ့ ကရင်တွေက ကရင်လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေ ရှိလာတဲ့အခါမှာ KNU ခေါင်းဆောင်တွေက လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေကို အရည်အချင်းရှိပြီး ကရင်အမျိုးသားထုတစ်ရပ်လုံးအပေါ်မှာ ရပ်တည်မဲ့သူ ကို ရွေးချယ်ဖို့ အခွင့်အရေးပေးတဲ့အပေါ်မှာ ကျမတို့လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေအနေနဲ့ ဘယ်သူက အရည်အချင်းရှိပြီး သင့်တော်သ လဲဆိုတာကို ရွေးချယ်ပြီးတော့မှ မိခင်အဖွဲ့အစည်းအရုံးဆီပို့ပြီး မိခင်အစည်းအရုံးက အသိအမှတ်ပြုပေးတာပေါ့။
ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံးက ကရင်တစ်မျိုးသားလုံးကို ကိုယ်စားမပြုနိုင်ဘူးဆိုရင် ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံးလို့ ခေါ်လို့မရဘူး။ ဒါကြောင့် ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးအနေနဲ့ ကရင်လူမှုအဖွဲ့အစည်းရဲ့ထောက်ခံချက်မပါဘဲနဲ့တော့ သွားလို့မဖြစ်နိုင် ဘူး။ ဒါကြောင့် နှစ်ဖက်လုံးနဲ့ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်တယ်။ ကျမတို့ အောက်ခြေကရတဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို ကိုယ်စားလှယ်ကို တင်ပြပေးပြီးတော့မှ ကိုယ်စားလှယ်က ဆွေးနွေးတင်ပြပေးရတယ်။ ကိုယ်စားလှယ်အနေနဲ့ သွားရောက်ပြောဆို ဆွေးနွေးနိုင်ဖို့ က ကျမတို့ လူမှုအဖွဲ့အစည်းနဲ့လာရောက်တွေ့ဆုံပြီး စကားပြောဆိုရတယ်။
မေး – အခုကလည်း မြန်မာပြည်က နိုင်ငံရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲနေချိန်၊ ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွေလည်း အကောင်အထည်ဖော်နေ ချိန်မို့ KCA – UK အနေနဲ့ မြန်မာပြည်ထဲက အရပ်ဖက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ကော ဆက်သွယ်ပြီး လုပ်ဆောင်ဖို့တွေ ဘယ်လို ရည်ရွယ်ချက်ရှိထားလဲ။
တစ်နေ့ ကျမတို့နိုင်ငံကို ပြန်ပြီးတော့မှ တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးအောင်လုပ်ဖို့ ကျမတို့ အမြဲတမ်း ရည်ရွယ်ထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ UK မှာ ရောက်နေတဲ့ ကျမတို့ကရင်တွေအနေနဲ့ လက်ရှိသွားနေတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်စဉ်ကို အကုန် လက်ခံလို့ မရသေးဘူး။ မြန် မာအစိုးရနဲ့ ပြန်လည်ပူးပေါင်းပြီး လုပ်ဆောင်ဖို့က လက်ရှိ ကျမတို့ဒေသတွေမှာ သူတို့ရဲ့စစ်စခန်းတွေ ပြန်ရုပ်သိမ်းတာမျိုး မရှိဘဲ နဲ့ တိုးချဲ့တာ၊ အခိုင်အမာ တည်ဆောက်နေတာကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် ဒီအစိုးရအပေါ်မှာတော့ အယုံအကြည် မရှိသေးပါဘူး။ ဒီလိုအယုံအကြည်မရှိတဲ့အပေါ်မှာ ပြန်ပြီး ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ဖို့အတွက်လည်း ပြင်ဆင်ထားတာမျိုး မရှိသေးဘူး။ ဒါပေမဲ့ ကျမ တို့ မိခင်အဖွဲ့အစည်းနဲ့ ပြန်လည်ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ဖို့က သူတို့အခွင့်အရေးပေးတဲ့အပေါ်မှာ စိတ်အားထက်သန်းပြီးသားပါ။
မေး – အမျိုးသားရေးအမြင်လေးကော ဖြစ်နိုင်ရင် ထည့်သွင်းပြောပေးပါလား။
အမျိုးသားရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး တစ်ခုပြောချင်တာက ကျမတို့ ကရင်တွေက UK ကို သွားရောက်နေထိုင်တာ ၅နှစ်ကြာ ရင် UK နိုင်ငံသားအဖြစ် အစိုးရက အသိအမှတ်ပြုပေးတယ်။ ပညာရေးတန်းတူညီမျှမှု ကျား/မတန်းတူရေးကို ကျမတို့ ရကြတာ ပေါ့။ တကယ်လို့ အခက်အခဲတစ်ခုခုရှိလာရင် အစိုးရဆီကို စာတင်ပြတောင်းဆိုလို့ ရတယ်။ ဆိုတော့ တင်ပြတောင်းဆိုမှုနဲ့ လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုမှုအတွက် ဘာမှကြောက်ရွံ့စိုးရိမ်စရာမရှိဘူး။ ဒါပေမဲ့ ကျမတို့မိခင်အစည်းအရုံး(ကေအဲန်ယူ)မှာက ခေါင်း ဆောင်မှုအပိုင်းတွေမှာ အမျိုးသမီးပါဝင်မှု ကျား/မတန်းတူညီမျှမှုမရှိတာတော့ တွေ့ရတယ်။ နောက်ပြီး တချို့ခေါင်းဆောင်တွေ မှာ ပြည်တွင်း၊ပြည်ပ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်မှုအပေါ် ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတာမျိုးလည်း ှတွေ့ရတယ်။ ဒီအပေါ်မှာ ရှေ့ဆက် လာမဲ့ အနာဂတ်တွေမှာ ခေါင်းဆောင်မှုအပိုင်းတွေ အမျိုးသမီးပါဝင်မှုများလာဖို့နဲ့ ပြည်တွင်း၊ နယ်စပ်၊ ပြည်ပရောက်နေတဲ့ ကရင်တွေ အကြား ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်မှု တန်းတူရည်တူရှိဖို့ ကျမတို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။
မေး – စောစောက ပြောဆိုမှုအပေါ် အခြေခံပြီး နောက်ဆုံး မေးချင်တာကတော့ ကရင်လူမျိုးအသိုင်းအဝိုင်းထဲမှာ အခန်းကဏ္ဍအ လိုက် ကျား/မတန်းတူညီမျှမှု အနေအထားလေးကို သုံးသပ်ပြောဆိုပေးပါလား။
ကျမတို့လက်ချောင်းတွေ အတိုအရှည်မညီသလိုဘဲ ကျမတို့ကရင်အမျိုးသမီးတွေကြားမှာ အရည်အချင်းကွာခြားမှု တော့ ရှိနေမှာပဲ။ ဒါပေမဲ့ ခေါင်းဆောင်မှု ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်တဲ့နေရာမှာ ခေတ်အဆက်ဆက်မှာ ကျမတို့အမျိုးသမီးတွေက ယဉ် ကျေးမှုအရ အိမ်မှာနေပြီး ကလေးထိန်းရတာလို့ပဲ မြင်ကြတယ်။ ဒီလိုမျိုးက ရှိနေတာ ကြာခဲ့ပြီး။ ဒီအပေါ်မှာ ကျမတို့ မိခင်အ စည်းအရုံး(ကေအဲန်ယူ)မှာ ခေါင်းဆောင်မှုနဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ချတဲ့နေရာမှာ အမျိုးသမီးပါဝင်မှုက နည်းနေသေးတာ မြင်တွေ့ရ တယ်။ ဒီအပေါ်မှာတော့ ကျမအနေနဲ့ စိတ်မကောင်းဘူး။ ခေါင်းဆောင်တချို့မှာလည်း ပါဝင်ဖို့ မသင့်တော်သေးဘူးလို့ ဒီလိုမြင် တဲ့သူလည်း ရှိနေတုန်းပဲ။ ကျမတို့အမျိုးသမီးတွေကို အမျိုးသားတွေနဲ့ အဆင့်အတန်း မတူဘူး။ အဲဒါ သူတို့ ဘယ်လိုတိုင်းတာ လဲတော့ ကျမ နားမလည်ဘူး။
ကျမ နားလည်းထားတာတော့ အမျိုးသမီးထဲမှာ အမျိုးသားနဲ့ တန်းတူ လုပ်နိုင်ကိုင်နိုင်တဲ့ အရည်အချင်းတွေနဲ့ အမျိုး သားထက် ပိုလုပ်နိုင်တဲ့ အရည်အချင်းတွေရှိတယ်။ အလားတူပဲ အမျိုးသားတွေမှာလည်း အမျိုးသမီးတွေထက် ပိုလုပ်နိုင်တာ လည်း ရှိပါတယ်။ ဒီအပေါ်မှာ အတူတကွ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်မယ်၊ နေရာပေးမယ်၊ မိခင်အစည်းအရုံးအနေနဲ့ တန်းတူညီတူနဲ့ ဒီမိုကရေစီကို လေးစားလိုက်နာမယ်ဆိုရင် ကျမတို့အမျိုးသမီးတွေကို ထောက်ခံအားပေးမှုတွေ အခွင့်အရေးတွေကို နေရာတိုင်း၊ အဆင့်တိုင်းမှာ ပေးသင့်တယ်။ အဲ့ဒီလိုအားပေးထောက်ခံမှုမရှိဘူးဆိုရင် ရည်မှန်းချက်ကို တစ်ပြိုင်နက်ရောက်နိုင်ဖို့ မလွယ်ဘူး။ ဒီအတွက် အချိန်တစ်ခု လိုတယ်။ ရှေ့လာမဲ့အနာဂတ်မှာ တန်းတူရည်တူနဲ့ ဒီမိုကရေစီကို လေးစားလိုက်နာမယ်ဆိုရင် ဒါတွေကို ကောင်းအောင် ပြန်လုပ်နိုင်မယ်လို့ ကျမ ယုံကြည်ပါတယ်။
