Finland နိုင်ငံ ပညာတော်သင်အစီအစဉ်နှင့်ပတ်သက်၍ မင်းမင်းစိုးရွှေနှင့် ဆက်သွယ်မေးမြန်းခြင်း

Finland နိုင်ငံ ပညာတော်သင်အစီအစဉ်နှင့်ပတ်သက်၍ မင်းမင်းစိုးရွှေနှင့် ဆက်သွယ်မေးမြန်းခြင်း

‘ကုန်ကျစရိတ်နိုင်လား၊ မနိုင်လားတော့တစ်ပိုင်း၊ တကယ်သွားဖို့စိတ်ဝင်စားတယ်။ စိတ်ပြင်းထန်(စိတ်အားထက်သန်)တယ်ဆိုရင်တော့ ၁ နှစ် ၂နှစ် အတောအ တွင်းမှာ စာလေ့လာထားပေါ့။ မိသားစုဝင်တွေအနေနဲ့ တစ်ယောက် ကြိုးစားလို့ အကုန်သွားလို့ရတယ်ဆိုတော့ ဒါက တော်တော်လေးကို ကောင်းတယ်။’

Finland နိုင်ငံပညာတော်သင်နှင့်ပတ်သက်ပြီး လျှောက်ချင်သည့် ကျောင်းသားလူငယ်များအနေဖြင့် သိသင့် သိထားရမည့်အချက်များ၊ ကြိုတင်ပြင်ဆင်ရမည့်အရာများနှင့်ပတ်သက်၍ Brighter Future Way Founder မင်းမင်းစိုးရွှေကို KIC သတင်းထောက်က ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါသည်။

KIC – ပထမဦးဆုံးမေးခွန်းအနေနဲ့ ဆရာတို့ ဆောင်ရွက်တဲ့ Finland နိုင်ငံ ပညာတော်သင်အကြောင်းနဲ့ပတ် သက်ပြီး ရှင်းပြပေးပါအုံးရှင့်။
Finland နိုင်ငံပညာတော်သင်သွားတဲ့အစီအစဉ်က ကျနော်တို့စခဲ့တာ ၁နှစ်ကျော်ပြီး။ ဒီထိုင်းမှာ လည်း အဆောင်ဖွင့်ထားတယ်။ အခုထားတဲ့ အဓိကဘာသာရပ်က အထူးသဖြင့် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း (Vocational)ပေါ့နော်။ အဲဒီအသက်မွေးဝမ်းကျောင်းကို အထူးသဖြင့် ဦးစားပေးတာပေါ့။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဒီထိုင်းမှာလည်း ရွှေ့ပြောင်းကျောင်းတွေ အများကြီးရှိတယ်ဆိုတော့ပေါ့နော်။

လွန်ခဲ့တဲ့ တစ်နှစ်ကျော်တုန်းကဆိုရင် အလုပ်နဲ့တစ်ဖွဲ့ ခေါ်ခဲ့တာပေါ့နော်။ သူနာပြုအကူအဖြစ်နဲ့။ အစိုးရအပြောင်းအလဲဖြစ်သွားတော့ အလုပ်နဲ့ခေါ်တာ မလွယ်ဘူးဖြစ်သွားတယ်။ နောက်ထပ် ကျနော်တို့ ကျောင်းနဲ့ ချိတ်တဲ့ဟာနဲ့ပြန်တွေ့တော့ ကျောင်းနဲ့စပြီး ကျနော်တို့ စလုပ်ခဲ့တာပေါ့။ ကျောင်းက အသက်မွေး ဝမ်းကျောင်း (Vocational)နဲ့သွားတာဖြစ်တဲ့အတွက် အခြေခံပညာရေးက အလယ်တန်းကျောင်း အောင်ရ မယ်ပေါ့။ ရွှေ့ပြောင်းမြန်မာကျောင်းကပဲဖြစ်ဖြစ်၊ မြန်မာပြည်ကပဲဖြစ်ဖြစ် အနည်းဆုံး ၉တန်းအောင်တဲ့ ပညာ အရည်အချင်းရှိရင် အဆင်ပြေတယ်ပေါ့နော်။ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းကိုလျှောက်မယ်။ ရရင် ဝင်ခွင့်ကို အလွယ်တကူရမယ်ပေါ့နော်။

Finland နိုင်ငံက အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းနဲ့ အထက်တန်းကျောင်းက တွဲပြီးတော့သွားတယ်လေ။ Finland ပညာရေးကိုကြည့်ရင် ၉တန်းပြီးသွားရင် နှစ်လိုင်းခွဲထွက်သွားတာကိုး။ အထက်တန်းကျောင်းနဲ့ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း နှစ်ခုခွဲထွက်သွားတယ်။ တချို့တွေကလည်း ကိုယ်ဘာဝါသနာပါလဲ မသိတော့ အထက်တန်းကျောင်းကို တက်တယ်။ တချို့တလေလည်း ၈တန်း၊ ၉တန်းကနေ သူတို့ဘာဖြစ်ချင်လဲ သိပြီး သားဆိုရင် သူတို့အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းကိုပဲ ဆက်သွားတယ်။ အဲဒီကနေတစ်ဆင့် တက္ကသိုလ်ကို ဆက်သွားတာပေါ့။ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းနဲ့ အထက်တန်းကျောင်းက အရည်အသွေး၊ အရည်အချင်းတွေ က သိပ်မကွာဘူးပေါ့။ ကိုယ့်ရဲ့ကြိုးစားမှုပေါ် မူတည်ပြီးတော့ ကျောင်းဆက်သွားလို့ရတယ်။ ဒီကျောင်းနဲ့ ကျနော်တို့ခေါ်တာကတော့ အယောက်အများကြီးတော့ရှိပြီး မဲဆောက်မှာဆိုရင်လည်း အဆောင်ရှိတယ်။ အဆောင်မှာကလည်း ပညာတော်သင်သွားဖို့အတွက် အမြဲဝင်တာပေါ့နော်။ ဆိုတော့ Finland စကားရမှ ပညာရေးက Free ဖြစ်တယ်ဆိုတော့ Finland စာနဲ့သွားရင် ဟိုရောက်မှ ဆက်သင်ရမယ်။ Master ဖြစ်ဖြစ် Doctor Degree ဖြစ်ဖြစ် အဲဒီအထိ Free ဆက်သင်သွားလို့ရတာပေါ့။

အဓိက ကျနော်တို့ ရည်မှန်းချက်က လူငယ်တွေ ပညာရေးစနစ် တိုးတက်လာမယ်။ ပြီးတော့ လူနေမှု အဆင့်အတန်းမြင့်လာမယ်။ ပြီးရင် လုပ်နိုင်စွမ်းတွေ အများကြီးရှိလာမယ်။ ပထမဆုံး အဓိက Target လူငယ် တွေကို ပညာတတ်ဖြစ်စေချင်တယ်။ ကျနော်ကိုယ်တိုင်ကလည်း အသွားအလာ အမြဲလုပ်နေတယ်။ ဘာဖြစ် လဲဆိုရင် လူငယ်တွေက လမ်းပျောက်တာတွေ အများကြီး တွေ့နေရတယ်။ တချို့ဆိုရင် ရွှေ့ပြောင်းမြန်မာ ကျောင်းမှာ ကျောင်းပြီးသွားပြီး ဆက်သွားဖို့က ကျောင်းမရှိတော့ဘူး။ တချို့တွေက စကောလားရှစ်ကျောင်း ရတယ်။ တချို့တွေက မရဘူးပေါ့။ ရာခိုင်နှုန်းအများစုက ဆက်သွားမယ့်လမ်း မရှိတော့ဘူး။ ဒါတွေကို ကျနော်တို့က အားပေးချင်တယ်။ မြန်မာပြည်မှာလည်း တက္ကသိုလ်ပြီးသွားပေမယ့် အလုပ်မရှိတာ အများကြီး ပါပဲ။ ဒီလိုခေါ်လိုက်တော့ လူငယ်တွေက ဖိအားတွေလျော့နည်းလာမယ်။ ဒီလိုနိုင်ငံကြီးမှာ ပညာသင်ရတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် သူတို့ဘဝကြီးက တိုးတက်လာမယ်။

နောက်တစ်ခုရည်မှန်းချက်က အခုကျနော်တို့က လူငယ်တွေကို အများကြီး Focus ထားတယ်။ အထူး သဖြင့် ကျနော်တို့ ရွှေ့ပြောင်းမြန်မာကျောင်းသူကျောင်းသားတွေအတွက် အများကြီး Target ထားတယ်ပေါ့။ ဘာဖြစ်လဲဆိုတော့ ဒီကျောင်းသူကျောင်းသားတွေက ဘဝတွေ နာခဲ့ကြတယ်။ ကျောင်းတွေ ကောင်းကောင်း မတက်ခဲ့ရဘူး၊ ဆရာ ဆရာမတွေကောင်းလို့ ကျောင်းတွေဖွင့်ထားလို့ ကျောင်းတွေ တက်ခဲ့ရပေမယ့်လည်း ဆက်တက်ခွင့်ဆိုတာ အရမ်းနည်းတယ်ပေါ့။ ကျနော်ကိုယ်တိုင်ကလည်း ဒီလိုဘဝကနေလာတယ်ဆိုတော့ ခံစားလို့ရတယ်။ ပြီးတော့ ဒီလူတွေက တချိန်ချိန်မှာ ကိုယ်တွေပြောစရာမလိုဘဲနဲ့ ကိုယ့်မြို့၊ ကိုယ့်ဒေသကို ပြန်ကူညီမယ်လို့ ကျနော်ကတော့ ယုံကြည်တယ်။ အဲဒါကြောင့် ဒီဘက်ကို အတတ်နိုင်ဆုံး Support လုပ်ပြီး ခေါ်တယ်ပေါ့နော်။ အနည်းဆုံး သူ အဆင်ပြေပြီးဆိုရင် သူ့မိသားစု၊ သူ့ဆွေမျိုး အဆင်ပြေမယ်။

နောက်ရည်မှန်းချက်တစ်ခုက ကျနော်တို့ခေါ်လိုက်တဲ့လူငယ်တွေဟာ သူတို့အသိစိတ်နဲ့ တစ်ချိန်ချိန် မှာ ရွှေ့ပြောင်းမြန်မာကျောင်းတွေမှာ ပြန်လာပြီးတော့ ပြန်ကူညီပေးနိုင်တဲ့လူတွေ ထွန်းပေါက်စေချင်တာပေါ့ နော်။ ဒါက ကျနော်တို့ရည်မှန်းထားတဲ့ အနာဂတ်ရည်မှန်းချက်တစ်ခုပေါ့။ အဓိက ရည်မှန်းချက် ဒုတိယတစ် ခုက မိသားစု အဆင်ပြေစေချင်တယ်ဆိုတော့ သူတို့ လာ Join လာရင် အတတ်နိုင်ဆုံးကူညီပေးတယ် Finland နိုင်ငံရောက်အောင် အတတ်နိုင်ဆုံး ကြိုးစားပေးတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာက သူတို့သမိုင်းပေါ့။ သူတို့ မိသားစုအတွက် အဲဒီမှာပဲနေမလား တစ်ပိုင်းပေါ့။ နောက်တစ်ပိုင်းက ကျနော်တို့ ရွှေ့ပြောင်းကျောင်းသူ ကျောင်းသားတွေကို Target ထားတဲ့အပိုင်းပေါ့။ ကလေးတွေကို ပြုစုပျိုးထောင်ပေးတယ်။ ဟိုရောက်လို့ရှိရင် ကိုယ့်ထက်အသက်ငယ်တဲ့ ညီကိုယ်မောင်နှမတွေကို သွန်သင်တယ်ဆုံးမတယ်။ မသွားခင်ကတည်းက မဲဆောက်အဆောင်မှာနေကတည်းက ကျနော်တို့ လေ့ကျင့်ပေးတယ်။ စာဆိုရင်လည်း မနက်ကနေ ညနေ လုပ်ရတယ်။ ကျနော်တို့ ရွှေ့ပြောင်းကျောင်းသားလေးတွေကတော့ ဟိုရောက်ရင်အများကြီး သင်စရာမလိုဘဲ နဲ့ ကျောင်းတွေက Train ပြီးသားဖြစ်တယ်။ စာလည်းလုပ်နိုင်တယ်။ ဆိုတော့ ကျနော်တို့ရဲ့ Future Plan က လာမယ့် ငါးနှစ်နောက်ပိုင်းမှာ ကျနော်တို့လူဦးရေများလာတယ်။ အထူးသဖြင့် ရွှေ့ပြောင်းကျောင်းသူကျောင်း သားတွေပေါ့။ ကျနော်တို့ဟာ Business ပိုင်းကသက်သက် တချိန်ချိန်မှာ ရွှေ့ပြောင်းမြန်မာကျောင်းတွေမှာ ပြန်ကူညီလာနိုင်တဲ့ Team တစ်ခုတော့ ဖြစ်လာစေချင်တာပေါ့။

KIC – နောက်ပြီး ဆရာအကြောင်းလည်း မိတ်ဆက်ပေးပါအုံးရှင့်။ ပြီးတော့ ဒီပညာတော်သင်ကျောင်းနဲ့ပတ် သက်ပြီး ဆရာ စတင် လုပ်ဆောင်တာကြာပြီလား။ လုပ်ဆောင်ဖြစ်တဲ့အကြောင်းလေး ရှင်းပြပေးပါအုံးရှင့်။
ကျနော်က မြန်မာပြည်မှာ ကျောင်း ၂နှစ်တက်ခဲ့တယ်။ ပြီးတော့ မဲဆောက်မှာရောက်လာပြီး ဆာသူး လေကျောင်းမှာ ၆တန်းထိ တက်ခဲ့တယ်။ ဘော်ဒါဆောင်မှာနေခဲ့တယ်။ ကျနော်တို့တက်ခဲ့တုန်းက ကျောင်း က သေးသေးလေး ကျောင်းသားအယောက် ၂၀နဲ့ ဆရာမဖောရေက စခဲ့တာပေါ့နော်။ ခက်ခက်ခဲခဲနဲ့ပဲ။ ကံကောင်းပြီးတော့ ကျနော်က UN နဲ့ ၂၀၀၅ခုနှစ်တုန်းက မိဘနဲ့ Finland ကိုရောက်သွားခဲ့တယ်။ ကိုယ့်ရဲ့ ဘဝအခြေအနေ ကိုယ်သိတော့ ဟိုမှာရောက်လည်း အငြိမ်နေချင်ဘူး။ သူများတွေထက်ဆိုင်ရင် ပိုကြိုးစား တယ်ပေါ့။ ၃နှစ်လောက် ကျောင်းတက်ပြီးတော့ ဘာသာပြန်အနေနဲ့ နိုင်ငံခြားသားတွေကို ကူညီတဲ့ Project မှာဝင်လုပ်ခဲ့တယ်ပေါ့။ လုပ်သွားရင်းနဲ့ ကျောင်း တောက်လျှောက်တက်ခဲ့တယ်။ ကျနော့်ရဲ့ရည်မှန်းချက်သည် ကိုယ်တွေလိုပဲ ခက်ခက်ခဲခဲနဲ့ ပညာသင်ရတဲ့သူတွေကို ကူညီပေးချင်တဲ့စိတ်က ပြင်းထန်ခဲ့တယ်။ ဟိုရောက် သွားလည်း ကျောင်းသူကျောင်းသားတွေ၊ ဆရာမတွေနဲ့ အဆက်သွယ်မပျက်ခဲ့ဘူး။ ထိုင်းကိုလာတဲ့နှစ်ကစပြီး တော့ တောက်လျှောက်ပဲ ထိတွေ့လုပ်ခဲ့တယ်။

KIC – ဒီအစီအစဉ်ဟာ အထူးသဖြင့် ဘယ်လိုမျိုးကျောင်းသူ/သားတွေက လျှောက်ခွင့်ရလဲ။ ကျောင်းက ဘယ် နေရာတွေမှာ ဖွင့်တာရှိလဲ။ ပြီးတော့ နှစ်စဉ်ခေါ်တာလား တစ်နှစ်ဘယ်နှစ်ကြိမ်လဲ။
ကျနော်တို့ခေါ်တာက မြန်မာဘက်မှာဆိုရင် Brighter Future Myanmar ရှိတယ်။ ထိုင်းဘက်မှာဆို ရင် Brighter Future Thailand ပေါ့။ နာမည်ကတော့ Brighter Future Way ပဲ မြန်မာဘက်မှာဆိုရင်တော့ Myanmar ထည့်လိုက်တယ်။ ထိုင်းဘက်မှာဆိုရင်တော့ Thailand ထည့်လိုက်တယ်ပေါ့။ ထိုင်းမှာဆိုရင်တော့ မဲဆောက်မှာရုံးချုပ်ရှိတယ်။ ပြီးတော့ အဆောင်တွေရှိတယ်ပေါ့နော်။ အဆောင်ကတော့ စာကျက်ဆောင်ပေါ့ နော်။ Finland စာက အရမ်းခက်တော့ မနက် နေ့လယ် ညနေ ကျောင်းသူကျောင်းသားတွေက စာလုပ်နေကြ တာပေါ့နော်။ ရွှေ့ပြောင်းမြန်မာလို့ပြောပေမယ့်လည်း လူမျိုးဘာသာ ပြီးတော့ အသက်အရွယ်ပိုင်း မခွဲခြား အကုန်လုံး လက်ခံတယ်။

ဒီထိုင်းနိုင်ငံထဲမှာ မဲဆောက်မှာက ရွှေ့ပြောင်းမြန်မာကျောင်းတွေက ပိုများတာပေါ့။ ဆက်သွယ်ချင် တယ်ဆိုတော့ မြန်မာမှာဆိုရင် Brighter Future Myanmar ၊ ထိုင်းမှာဆိုရင် Brighter Future Thailand Facebook Page မှာ ဆက်သွယ်မေးမြန်းလို့ရတယ်။ မဲဆောက်မှာဆိုရင်လည်း မဲဆောက်ရုံးမှာ လာလို့ရ တယ်။ ကျနော်တို့စခဲ့တာက တစ်နှစ်ကျော်ကျော်တော့ရှိပြီး အရင်ကတော့ ကိုယ်စားလှယ်အနေနဲ့ သွားခဲ့ပေ မယ့်လည်း ပြီးခဲ့တဲ့ ၁လပိုင်းကစပြီး ကျောင်းတွေနဲ့ချိတ်ပြီး ခေါ်ဖြစ်တာမျိုးတွေနဲ့ လုပ်ခဲ့တာပေါ့နော်။

KIC – ဆရာတို့လုပ်ဆောင်တဲ့ အစီအစဉ်မှာ ပညာတော်သင် ကျောင်းသားကျောင်းသူပေါင်း ဘယ်လောက်ရှိ ပြီးလဲ။ အများအားဖြင့် ဘယ်လိုကျောင်းသားတွေက ပညာတော်သင်သွားခွင့်ရတာ များလဲ။
ကျောင်းလျှောက်တာက အသက်အပိုင်းအခြား ခွဲထားတာမရှိဘူး။ အကုန်လျှောက်လို့ရတယ်။ အဓိက တော့ လုပ်ချင်စိတ်ရှိဖို့ပဲ ဖြစ်တယ်။ ကျနော်တို့က ရွေးတဲ့အခါမှာ သူတို့ Background ကို ပြန်လေ့လာတာ ပေါ့။ သူတို့ရဲ့ရည်မှန်းချက် လုပ်ဆောင်နိုင်တာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကွဲပြားသွားတာပေါ့။ ဥပမာ ရွှေ့ပြောင်းမြန်မာ ကျောင်းသွားတွေဆိုရင် သူတို့ရည်မှန်းချက်က ရှင်းတယ်။ သွားပြီးပညာသင်ချင်တယ်။ ပြီးရင် မိဘတွေကို ပြန်ကူညီချင်တယ်။ သူတို့လိုပဲ ရွှေ့ပြောင်းကျောင်းသူကျောင်းသားတွေကို ပြန်ကူညီချင်တယ်။ သူတို့ရည်မှန်း ချက်တွေက တစ်နှစ်ကို ဘယ်နှစ်ခေါက်ခေါ်လဲဆိုတာ ကျနော်တို့က Non-stop ခေါ်တယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆို တော့ Finland စကားကို အနည်းဆုံး ၄လ လေ့ကျင့်သင်ယူရတယ်ပေါ့နော်။ Level ၂ခုပေါ့နော်။ လောလော ဆယ်က တစ်ခုပဲ သင်သေးတယ်။ ၄လကျော် သင်ပြီးသွားတာက လိုင်စင်မဲ့ သူနာပြုအကူဝင်တာပေါ့။ ဒါပေမယ့် ဒီပလိုမာနဲ့တန်းသွားတာတော့သူက အနည်းဆုံး ၆လသင်ရတာပေါ့ အဲဒါလည်း နေ့တိုင်းလုပ်နိုင်မှ ၆လနဲ့ရမှာ ၈လကတော့ ပြေးမလွတ်ဘူး။ ကျနော်တို့အဆောင်က ကလေးတချို့ဆိုရင် စာနေ့တိုင်းလုပ်တာ တောင်မှ Level မမှီချင်တာရှိတယ်။ ကျနော်တို့က နည်းပေါင်းစုံနဲ့ ဘယ်လိုဆွဲတင်ရမလဲ လုပ်ရတာပေါ့နော်။ အစိုးရကျောင်းမှာတော့ တစ်နှစ်ကို ၄ခေါက်အထိ ခေါ်လို့ရတယ်ပေါ့။ Program ကို Join ထား၊ နာမည်စာ ရင်းသွင်းထားပြီး Finland စာကို ပုံမှန်သင်ထားလို့ရတာပေါ့။

တကယ် Join ချင်တယ်ဆိုရင် တချို့က ပိုက်ဆံမတတ်နိုင်သေးတာတို့ရှိတယ်။ ပြောချင်တာက အဆင်မပြေသေးရင် မ Join ထားသေးနဲ့ Finland စာကို ပုံမှန်လေ့လာသွားပြီးတော့ ကျနော် Min Min Sharing Facebook မှာ လေ့လာထားလို့ရတယ်။ တချို့ဆိုရင် Join ပြီး မိသားစုအခြေအနေအကြောင်း လိုက်တာတို့ရှိတယ်။ မဲဆောက်အဆောင်မှာနေတဲ့လူတွေဆိုရင်တော့ ရှင်းတယ်။ စာပဲ လုပ်ရတယ်။ စားဖိုမှူး ငှားထားတယ် ကျောင်းသားတွေက မနက်၊ နေ့လယ်၊ ညနေ စာလုပ်ရတယ်။ တကယ်လို့ ကျောင်းက ခေါ်တဲ့ အချိန်တိုးလာရင်တော့ Level မှီတဲ့လူတွေက လျှောက်ပြီး သွားကြတာပေါ့။ ခေါ်တာက အကန့်အသတ်တော့ မရှိဘူး။ ဒါပေမယ့် တစ်နှစ်ကို ၂ခေါက်ကနေ ၄ခေါက်က မနည်းဘူးလေနော်။

KIC – ဒီအစီအစဉ်အတွက် သက်ဆိုင်ရာအစိုးရတွေနဲ့ ဘယ်လိုချိတ်ဆက်လုပ်ဆောင်နေရတာ ရှိပါသလဲ။
အစိုးရတွေနဲ့ ဘယ်လိုချိတ်ရလဲဆိုတော့ အဓိကတော့ သံရုံးတွေနဲ့ ချိတ်ရတာပေါ့။ ကျောင်းသားတွေ က သွားတဲ့အချိန်ကြရင် လွယ်ကူအောင်ပေါ့။ ပြီးတော့ ကျောင်းတွေနဲ့ချိတ်ရတာ၊ အစိုးရအပိုင်းမှာဆိုရင် Immigration တွေကို Email ကနေ စာပို့ရတယ်။ ပြီးရင် သံရုံးတွေနေနဲ့ သွားပြီးတွေ့ရတာတွေရှိတယ်။ မိတ်ဆက်ထားရတာတွေပေါ့။ အခုအစီအစဉ်က ကျောင်းနဲ့သွားတာပါ။ အရင်တုန်းက ကျနော် ကြိုးစားတာ က အလုပ်နဲ့ခေါ်ဖို့ပါ။ အလုပ်နဲ့ခေါ်တာ အစိုးရရဲ့ပေါ်လစီက ဘာလဲဆိုတော့ သူတို့နိုင်ငံမှာရှိတဲ့ အလုပ်လက် မဲ့တွေကို အရင်ဦးစားပေးချင်တယ်။ တခြားနိုင်ငံကလာမယ်ဆိုရင် ဒီအလုပ်က ဒီနိုင်ငံမှာ အလုပ်သမားခေါ်လို့ မရလို့ ခေါ်တဲ့အလုပ်ပဲ ဖြစ်နေရမယ်။ အရင်တုန်းက သူနာပြုအကူ တစ်ခေါက်လောက် ခေါ်လိုက်သေးတယ်။ အဲဒီနောက်ပိုင်း အစိုးရက ပေါ်လစီပြောင်းလိုက်လို့ခက်သွားတော့ ကျောင်းနဲ့ပြန်ခေါ်တာ။ ကျောင်းနဲ့ခေါ်တာ က ကျောင်းတစ်နှစ်တက်ရပေမယ့်လည်း အချိန်ပိုင်း အလုပ်လုပ်လို့ရတယ်။ Finland စာရမှ အလုပ်ရမှာဖြစ် တဲ့အတွက် ပထမ ၆လလောက်ကတော့ အချိန်ပိုင်းလုပ်ဖို့က မမျှော်လင့်နဲ့။ အဲဒီအချိန်ပိုင်းလုပ်ဖို့က အရမ်းကြိုးစားရတယ်။

ဘတ်ဂျက် လုံလုံလောက်လောက်တော့ သယ်သွားစေချင်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဟိုရောက်ရင် အလုပ်ပဲလုပ်ရမလား။ စာပဲသင်ရမလား။ Finland စကားလည်း မတိုးတက်၊ နှစ်ခုလုံး ဟိုမရောက် ဒီမရောက် ဖြစ်မှာ။ ကိုယ့်ထက် အရင်ရောက်တဲ့စင်နီယာတွေက သင်ပေးဖို့ အချိန်အများကြီး မပေးနိုင်တာတွေ အခက် အခဲရှိမယ်။ ကျောင်းနဲ့သွားရင် တစ်နှစ်လောက်ကျောင်းကိုပဲ အာရုံစိုက် လုပ်နိုင်ရင်တော့ အကောင်းဆုံးပဲ။ ကျောင်းသားဗီဇာထဲမှာတော့ တွဲပါပြီးသွားရင် တစ်ပတ်ကို နာရီ ၃၀ အလုပ်လုပ်လို့ ရတယ်။ မိသားစုဆိုရင် မိသားစုထဲမှာ အမေမဟုတ်ရင်အဖေ တစ်ယောက်လောက် Join လိုက်ရင် မိသားစု တစ်စုလုံး တွဲခေါ်လို့ရ တယ်။ သူတို့က မှီခိုအနေနဲ့ လိုက်သွားလို့ရတယ်။ ဟိုရောက်ရင်တော့ အဲဒီမိသားစုဝင်တွေကတော့ အလုပ် အကန့်သတ်မရှိ ကြိုက်သလောက် လုပ်လို့ရတယ်။ စားဝတ်နေရေးအတွက်တော့ အစိုးရက သတ်မှတ်ထား တဲ့ Show Money တော့ပြရမှာပေါ့။ ကျောင်းသားတွေကို ဘာလို့ကန့်သတ်ထားရလဲဆို ကျောင်းစာကို Focus ထားစေချင်လို့။ အနည်းဆုံး ကျောင်းတစ်နှစ်တက်ပြီးလို့ရှိရင် အချိန်ပိုင်းအလုပ် ရှာရတာလွယ်တယ်။ တကယ်ကြိုးစားတဲ့တချို့ဆိုရင် ၃လ၊ ၄လလောက်နဲ့ အလုပ်ရသွားတဲ့လူတွေလည်း ရှိပါတယ်။

KIC – ဒီအစီအစဉ်က ပညာသင်တစ်မျိုးပဲလား။ အလုပ်အကိုင်အတွက်ကော ပါသေးလား။
ကျနော်တို့အနေနဲ့ အဓိကသွားတာက ရိုးရိုးပရိုဂရမ်အနေနဲ့ သွားတာပေါ့။ ပုံမှန်အတိုင်း ကုန်ကျစရိတ် က ဘယ်လောက်ရှိလဲဆိုတာ ကျနော်တို့ Page မှာလည်း တင်ပေးထားတယ်။ လိုင်းတစ်ခုနဲ့တစ်ခု မတူတဲ့အ တွက် ကုန်ကျစရိတ်တွေလည်း မတူနေဘူး။ အဖွဲ့နဲ့ သွားတာတွေလည်းရှိမယ် တစ်ယောက်ထဲသမားနဲ့ သွား တာတွေလည်း ရှိတယ်။ အဖွဲ့နဲ့သွားတဲ့ဟာတွေက ရွှေ့ပြောင်းမြန်မာကျောင်း မဲဆောက်ဘက်က မကဘူး။ မြန်မာပြည်ကလာတဲ့ အကူသူနာပြုနဲ့ ဝင်တဲ့ဟာဆိုရင် ကျနော်တို့က ယူရို ၈၀၀၀ ကူညီထားတာရှိတာပေါ့။ အဲဒီရှစ်ထောင်ထဲမှာ ဘာတွေပါလဲဆိုရင် ဘာသာစကား သင်ပေးတာတွေပါမယ်။ လေယာဉ်လက်မှတ်၊ ဗီဇာ ခ၊ Insurance၊ ဘန်ကောက်သွားတာ၊ ဗီဇာတင်ပေးတာ၊ ဘန်ကောက်မှာ တည်းခိုခ အဲဒါတွေပါတာပေါ့နော်။ မပါတာကတော့ Finland နိုင်ငံကို ယူသွားမယ့် Show Money တစ်ခုပဲ မပါတာပေါ့။ Show Money က ကွဲတာ ရှိတယ်။ တချို့ကျောင်းက အဆောင်နေထိုင်ခွင့်ပေးတယ်ဆိုရင် Show Money ၃၀၀၀ပဲ ပြရတယ်။ အဆောင်မပေးတဲ့ကျောင်းဆိုရင် ၇၀၀၀ ပြရတယ်။ Scholarship အပိုင်းကတော့ လောလောဆယ်က မရှိ သေးဘူး။ ကျနော်တို့လုပ်ဖို့တော့ ကြိုးစားဆဲပဲ။

KIC – ဒီ Finland နိုင်ငံပညာတော်သင်ကို ဘာကြောင့်ရွေးချယ်သင့်လဲ။ အားနည်းချက် အားသာချက် ဘယ်လိုရှိပါသလဲရှင့်။
ဘာကြောင့် ဒီဟာကို Join သင့်လဲဆိုတော့ တချို့တက္ကသိုလ်ပြီးသွားတဲ့လူတွေ အများကြီးရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘာအလုပ်မှမရသေးဘူး။ အွန်လိုင်းစျေးရောင်တဲ့လူနဲ့ NGO ထဲ ဝင်လုပ်ရတဲ့လူနဲ့။ တက္ကသိုလ်ပြီးဖို့ က အများကြီးကုန်ကျခဲ့တယ်။ အဲဒီပိုက်ဆံကုန်မယ့်အစား ဒီ Finland နိုင်ငံရဲ့ ပညာရေးနဲ့ပဲ Join သင့်တာပေါ့ နော်။ အားသာချက်ကတော့ ဒီ Finland နိုင်ငံရဲ့ပညာရေးက နံပါတ်တစ်ကိုယူထားတာ။ ဒီနိုင်ငံက ကျောင်း ပြီးသွားရင် အာမခံဆိုတာရှိတယ်။ သူ့လက်မှတ်က အလုပ်လျှောက်မယ်ဆိုရင် တစ်နေရာမဟုတ် တစ်နေရာ ရတယ်။ အစိုးရက ကျောင်းလက်မှတ်ကို ထုတ်ထားတာကြောင့် လက်မှတ်နဲ့ပြရင် အလုပ်ရှင်က အင်တာဗျူး ခေါ်ကိုခေါ်ရမယ်။ ကျောင်းပြီးထားတဲ့ Level မြင့်ရင်မြင့်သလို နေရာရတာပေါ့။ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်း ရှိတယ်။

နောက်တစ်ခုက သူတို့နိုင်ငံမှာ ၅နှစ် ၆နှစ်နေပြီး အလုပ်လုပ်ပြီးဆိုရင် နိုင်ငံသားလျှောက်လို့ရတယ်။ ပြီးရင် သူတို့နိုင်ငံရဲ့လက်မှတ်ကလည်း Strong ဖြစ်တယ်။ ဥရောပနိုင်ငံ ၂၀ကျော်ကိုလည်း တံခါးမရှိ ဓားမရှိ ကြိုက်တဲ့အချိန် ဝင်ထွက်လို့ရတယ်။ လူ့အခွင့်အရေး အပြည့်အဝရတယ်။ ကောင်းတဲ့အချက်တွေ အများကြီး ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် အားနည်းချက်တွေက သူတို့ဘာသာစကားကို သူတို့နိုင်ငံမှာပဲ သုံးလို့ရတယ်။ ဒီဘာသာ စကားနဲ့ပဲသွားမယ်ဆိုရင် သူတို့နိုင်ငံမှာပဲ အလုပ်လုပ်လို့ရတယ်ပေါ့။ အားနည်းချက်မရှိတဲ့နိုင်ငံတော့ မရှိပါ ဘူး။

KIC – ဒီပညာတော်သင်နဲ့ပတ်သက်ပြီး လျှောက်ချင်တဲ့ ကျောင်းသားလူငယ်တွေအနေနဲ့ ဘာတွေ ကြိုတင်ပြင် ဆင်ထားသင့်လဲဆိုတာ ဆရာ့အနေနဲ့ ရှင်းပြပေးပါအုံးရှင့်။
သွားမယ်ဆိုရင်တော့ အဓိက ပတ်စပိုစ့်ပေါ့။ မြန်မာပြည်မှာ နေတဲ့လူဆိုရင်တော့ ပြဿနာမရှိဘူး။ ဒါပေမယ့် ထိုင်းမှာရှိတဲ့ ရွှေ့ပြောင်းကျောင်းသားတွေဆိုရင် မှတ်ပုံတင်မရှိတာ များတယ်။ တချို့ဆိုရင် အိမ်ထောင်စုစာရင်းနဲ့ မှတ်ပုံတင်နဲ့ နာမည်မတူတာတို့၊ အသက်တွေမတူတာတို့ ကျနော်တို့တွေ့ရတယ်။ ဆိုတော့ နိုင်ငံခြားထွက်ဖို့ အစီအစဉ်ရှိမယ်ဆိုရင် မှတ်ပုံတင်အိမ်ထောင်စုစာရင်း စစ်စေချင်တယ်။ ဖြစ်နိုင်ရင် Passport လုပ်ထားစေချင်တယ်။ Finland နိုင်ငံအစီအစဉ် Join ထားပြီး တကယ့်တကယ် သွားခါနီးအချိန် မှာ Passport မရှိတော့ တစ်ခေါက်ပြန်လုပ်ရတော့ အချိန်တွေက နောက်ကျသွားတာတွေရှိတယ်။ မိသားစု ဝင် ကလေးတွေကလည်း မွေးစာရင်းတွေပေါ့။ တချို့ဆိုရင် မွေးစာရင်းပျောက်သွားတာတို့ လက်ထပ်စာချုပ် တို့ ရှိထားစေချင်တယ်။ အဲဒါတွေက ပထမပေါ့။ ဒုတိယအချက်က ဘာသာစကားပေါ့။ ကျနော်တို့ အစီအစဉ် မှာ တစ်နှစ်ခွဲအတောအတွင်းမှာ အလုပ်နဲ့သွားတဲ့လူ၊ ကျောင်းနဲ့သွားတဲ့လူ အခုဆက်သွားမယ့်လူတွေနဲ့ ပေါင်း လိုက်ရင် အယောက် ၂၀၀ နီးပါးလောက်တော့ ရှိပြီး။

KIC – နောက်ဆုံးအနေနဲ့ လူငယ်တွေကို ဆရာဘာပြောချင်ပါသလဲရှင့်။
ဒီအစီအစဉ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး လာJoin လာမယ်ဆိုရင်တော့ ကုန်ကျစာရိတ်တစ်ခုတော့ရှိရမယ်။ ပြီးတော့ ဘာသာစကားပေါ့။ ကျနော်တို့အမြဲပြောတယ် ကုန်ကျစရိတ်နိုင်လား၊ မနိုင်လားတော့ တစ်ပိုင်း တကယ်သွားဖို့စိတ်ဝင်စားတယ်။ စိတ်ပြင်းထန်(စိတ်အားထက်သန်)တယ်ဆိုရင်တော့ ၁နှစ် ၂နှစ် အတောအ တွင်းမှာ စာလေ့လာထားပေါ့။ ဂျပန်တို့ ဒီအာရှနိုင်ငံတို့သွားတာတောင် အများကြီးကုန်သေးတယ်လေ။ ကုန် လက်စနဲ့ ရင်းမှတော့ ကောင်းတဲ့နိုင်ငံကို ရင်းတာအကောင်းဆုံးပဲ။ အစတစ်ချက်တော့ အခက်အခဲ ရှိမယ်။ ရုန်းကန်ရမယ်။ ဒါတွေကို ကျနော်တို့ ကျော်ဖြတ်နိုင်မယ်၊ အခက်အခဲကို ကျနော်တို့ ကြိုးစားနိုင်မယ်ဆိုရင် အဲဒီရတဲ့အောင်မြင်မှုက တော်တော်လေးကို ခိုင်လုံမှာပေါ့နော်။ စာကို လေ့လာသွားစေချင်တယ်။ အခွင့်အ ရေးဆိုတာ ပေါ်လာမှာပဲ။ မိသားစုဝင်တွေအနေနဲ့ တစ်ယောက် ကြိုးစားလို့ အကုန်သွားလို့ရတယ်ဆိုတော့ ဒါက တော်တော်လေးကို ကောင်းတယ်။ ရင်းလိုက်ရတာ တန်တာပေါ့နော်။

နောက်ဆုံးအနေနဲ့ပြောချင်တာက ကျနော်တို့ Program မှာ အာမခံတစ်ခုနဲ့သွားနေတာ နောက်ပိုင်း ကျနော်တို့ဘာသာ ကျနော်တို့သွားတဲ့ဟာဆိုရင် ကျောင်းမရမချင်း Program Fee က မဆုံးရှုံးသွားဘူး။ Finland ဘာသာစကားသင်တဲ့သင်ကြေး ပြီးသွားပေမယ့်လည်း ကျောင်းမရမချင်း ကျနော်တို့က ကြိုးစားပေး တယ်။ စာကိုပေးသင်တယ်။ အင်တာဗျူးရက် အတိအကျသိပြီး ဒီကျောင်းနဲ့ Date ချိန်းပြီးမှ ဒီ Program ကြေးကို ယူတာပေါ့။ ဘာလို့ဆိုတော့ သူအဆင်ပြေ ကိုယ်အဆင်ပြေ ဖိအားမဖြစ်အောင်ပေါ့။

မြန်မာပြည်ကလည်း လူတွေက အလိမ်ခံရတာ တော်တော်များတယ်လေ။ ကျနော်တို့ကတော့ အင်တာဗျူးအချိန် မသိမချင်းကို သင်တန်းကြေးမကောက်ဘူး။ အင်တာဗျူးက တစ်ခေါက် မပါခဲ့ရင် နောက် တစ်ခေါက် ထပ် Join ပေးတယ်။ တစ်ကြောင်းမဟုတ်တစ်ကြောင်းတော့ ပါသွားနိုင်တယ်ပေါ့။ အခုချိန်ထိ တော့ ကျနော်တို့ညွန်းတဲ့အတိုင်းလုပ်ရင် ပါကိုပါတယ်။ ထိုင်းမှာလာနေတယ်။ နေ့တိုင်း စာလုပ်မယ်ဆိုရင် ပါကိုပါတယ်။ မြန်မာပြည်မှာနေပြီး စာနေ့တိုင်းလုပ်မယ်ဆိုရင်လည်း ပါတယ်။ မလုပ်ရင်တော့ မပါဘူးပေါ့။ အင်တာဗျူးပေးဖြေတဲ့အခါဆိုရင်လည်း မြန်မာပြည်ကလူတွေလည်း ပေးဖြေတယ်။ ထိုင်းမှာရှိတဲ့လူတွေနဲ့ တန်းတူပေါ့။ ဒါပေမယ့် အောင်တဲ့လူတွေကနည်းတယ်ဘာလို့ဆိုရင် အဝေးကနေတဲ့လူဆိုတော့ အဆောင်မှာ လို စာမလုပ်နိုင်ကြဘူး။ အခြေအနေက ကွာတယ်။ အဓိက ကိုယ်တွေ ဒီနိုင်ငံသွားမယ်ဆိုရင် တစ်ခုခုတော့ ပေးဆပ်ရမယ်။ အချိန်ပိုင်းဖြစ်ဖြစ်၊ ငွေပိုင်းဖြစ်ဖြစ် စိတ်ပင်ပန်းမယ်။ လူပင်ပန်းမယ်။ ဒါကတော့ လူတိုင်း ပေးရမယ်။ ကျနော်တို့လည်း နောက်ထပ် လိုင်းစုံရအောင် ကြိုးစားပေးသွားမယ်ဆိုတော့ အခွင့်အရေးက တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ပေါ်လာမယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။