မတ်လ ၂၉ရက်၊ ၂၀၂ဝပြည့်နှစ်။ စအိုင်ဆူး
ရခိုင်ပြည်နယ်အခြေစိုက် သတင်းဌာနနှစ်ခု၏ အွန်လိုင်းသတင်းစာမျက်နှာများနှင့် ရခိုင်၊ ချင်းပြည်နယ်များအတွင်း အင်တာနက် ဖြတ်တောက်ထားခြင်းများကို ပြန်လည်ဖွင့်ပေးရန် နိုင်ငံတကာမြန်မာသတင်းအဖွဲ့ (Burma News International-BNI)က ယနေ့ (မတ်လ ၂၉ရက်)ပါ သတင်းထုတ်ပြန်ချက်တွင် တိုက်တွန်းတောင်းဆိုလိုက်သည်။
နိရဉ်ဇရာသတင်းဌာန အယ်ဒီတာချုပ် ခိုင်မြတ်ကျော်က “သတင်းအမှောင်ချခံသလို ဖြစ်သွားတာပေါ့။ ပြီးရင် လူထုက နစ်နာ သွားတာပေါ့။ ကျနော်တို့ကိုယ်၌ကလည်း ကိုယ့်ရဲ့လုံခြံရေးပေါ့ဗျာနော်။ စဉ်းစားဖို့ဖြစ်လာတယ်။ နောက်တစ်ခု ဘာကြောင့် ဒီလိုလုပ်ရတာလဲဆိုတာလည်း သေသေချာချာ ရှင်းပြတာမျိုး၊ အသိပေးတာမျိုးလည်း မရှိဘူးလေ။ ဥပမာ သတင်းဌာနတစ်ခုက ပိတ်တယ်။ သတင်းအတုတွေလုပ်တယ်ဆိုရင် သက်သေအထောက်အထားနဲ့ ပြဖို့လိုတယ်။ ဘယ်သတင်းက Bias(ဘက်လိုက်) ဖြစ်တယ်။ လူထုအတွက် စိုးရိမ်မှုဖြစ်တယ် ပြဖို့လိုတယ်လေ။ အခု ကျနော်တို့မြင်တာက ရခိုင်ဆိုတဲ့ တစ်ခုတည်းအောက်မှာ လုပ်လိုက်တာပဲလို့ ကျနော်တို့ယူဆတယ်။ ကျနော်တို့ သတင်းဌာနတွေအကြောင်းကို မသိဘူးလို့ ကျနော်တို့ ယူဆတယ်ပေါ့။” ဟု ကေအိုင်စီသို့ ပြောသည်။
ပြီးခဲ့သည့် မတ်လ ၂၃ရက်နှင့် ၂၄ရက်နေ့များတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်အခြေစိုက် နိရဉ်ဇရာသတင်းဌာနနှင့် Development Media Group (DMG) တို့၏ အင်တာနက်စာမျက်နှာများကို ဆက်သွယ်ရေး အော်ပရေတာနှစ်ခုဖြစ်သည့် မြန်မာ့ဆက်သွယ်ရေးလုပ် ငန်း(MPT) နှင့် Mytel ဖုန်းအင်တာနက်လိုင်းများဖြင့် ဝင်ရောက်ဖတ်ရှု၍ မရတော့ကြောင်း သက်ဆိုင်ရာသတင်းဌာနများက လည်း အတည်ပြုပြောဆိုသည်။
အလားတူ ကရင်ပြည်နယ်အခြေစိုက် ကရင်သတင်းဌာန၏ Karen News အဂင်္လိပ်ပိုင်း သတင်းစာမျက်နှာကို အဆိုပါ MPT နှင့် Mytel ဖုန်း၊ ဝိုင်ဖိုင် အင်တာနက်လိုင်းဖြင့် ဝင်ရောက်ကြည့်ရှု၍မရဘဲ ဖြစ်နေကြောင်း သက်ဆိုင်ရာသတင်းဌာနနှင့် အရပ်ဖက် အဖွဲ့အချို့က ပြောသည်။
ထို့အပြင် ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၁၉ခုနှစ်မှစ၍ မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် ရခိုင့်တပ်တော်(AA)တို့အကြား တိုက်ပွဲဖြစ်နေဆဲဖြစ်သည့် ရခိုင် ပြည်နယ်ရှိ မြို့နယ် (၈)ခုနှင့် ချင်းပြည်နယ်ရှိ ပလက်ဝမြို့နယ်တို့တွင် ယနေ့အချိန်ထိ အင်တာနက် ဆက်သွယ်ရေးလိုင်းများ ကို ယနေ့အချိန်ထိ ဖြတ်တောက်ခံထားရဆဲဖြစ်သည်။
လက်ရှိတွင် ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်(COVID-19) အတွက် အရေးပေါ် ကာကွယ်၊ စောင့်ကြည့်၊ ကုသမှုများကို မြန်မာ နိုင်ငံ၏ တိုင်းဒေသကြီးများနှင့် ပြည်နယ်ဒေသများရှိတိုင်းရင်းသားသတင်းဌာနများ၏ ပြည်သူများထံ သတင်းအချက်အလက်မှန် များကို အချိန်မီ ရေးသားပေးပို့ဖော်ပြမှုများ အလွန်အရေးကြီးနေချိန်ဖြစ်သလို ပြည်တွင်းပြည်ပရှိ မည်သည့် သတင်းဌာနများကို မဆို လွတ်လပ်၊ လုံခြုံစွာ သတင်းရယူနိုင်ရန် ဝန်းရံကူညီပေးရမည့်ကာလလည်းဖြစ်သည်ဟု BNI က ပြောသည်။
BNI ၏ မူဝါဒရေးရာကော်မတီ ဥက္ကဋ္ဌ နန်းဖော့ဂေက “ဒီအချိ်န်ဟာ သတင်းမီဒီယာတွေ ပြည်သူထံ သတင်းမှန် ပေးပို့နိုင်ရေးဟာ အရေးကြီးဆုံးအချိန် ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံကို ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်အရ ချီတက်နေတဲ့ ကျမတို့နိုင်ငံမှာလည်း စစ်ရေးပဋိပက္ခ အခြေအနေတွေနဲ့ လတ်တလောရင်ဆိုင်နေရတဲ့ Covid-19 ကမ္ဘာ့ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ သတင်းတွေကို ကျင့်ဝတ်နဲ့အညီ သတင်းထုတ်လုပ်နေတဲ့ အထူးသဖြင့် ပြည်နယ်အခြေစိုက် မီဒီယာတွေကို ပိတ်ပင်လိုက်ခြင်းဟာ လူထု ပရိဿတ်တွေကို သတင်းအမှောင်ချရာရောက်သလို အစိုးရက Freedom of Expression ကို ချိုးဖောက်ရာရောက်နေပါ တယ်။”ဟု သတင်းထုတ်ပြန်ချက်တွင် ထည့်သွင်းပြောဆိုသည်။
ပို့ဆောင်ရေးနှင့် ဆက်သွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် ဝက်ဘ်ဆိုက်များကို ပိတ်ပင်ရန် သီးခြားညွှန်ကြားထားမှု မရှိသော်လည်း သတင်းအမှားများ ထုတ်ဝေဖြန့်ဖြူးနေသည့် အင်တာနက်စာမျက်နှာများနှင့် လိင်ဖျော်ဖြေရေး အင်တာနက် စာမျက်နှာများကို တားမြစ်ပိတ်ပင်ရန် ဆယ်သွယ်ရေး အော်ပရေတာလေးခုထံ မတ်လ ၂၁ရက်နေ့က ညွှန်ကြားထားကြောင်း မတ်လ ၂၆ရက်နေ့ က Myanmar Now သတင်းဌာနကို ပြောဆိုထားသည်။
ဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၏ သတင်းမှားများထုတ်ဝေဖြန့်ချိမှုနှင့် လိင်ဖျော်ဖြေရေးအင်တာနက် စာမျက်နှာများကို တားမြစ်ပိတ် ပင်ရန် ညွှန်ကြားထားမှုကို နားလည်လက်ခံကြောင်း၊ သတင်းတု၊ သတင်းမှားများ ထုတ်လုပ်ဖြန့်ချိနေသူများကို တားမြစ်ပိတ်ပင် ရာတွင် ခိုင်မာသည့် သက်သေအထောက်အထားများနှင့်တကွ ကြိုတင် သတိပေးကာ အရေးယူရန် လိုအပ်သည့်အပြင် တရား ဝင် မှတ်ပုံတင်ကာ သတင်းထုတ်လုပ်နေသည့် မီဒီယာဌာနများ ပါဝင်သည်ကို ပြန်လည်စိစစ်သင့်ကြောင်း BNI ၏ သတင်းထုတ် ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။
ထို့အပြင် NLD အစိုးရအနေဖြင့် လတ်တလော သတင်းဌာနများအပေါ် ဆက်သွယ်ရေး အော်ပရေတာများက ဝက်ဘ်ဆိုက်စာမျက်နှာများကိုပိတ်ပင်မှုနှင့် ရခိုင်၊ ချင်းပြည်နယ်များတွင် အင်တာနက်လိုင်းများ ဖြတ်တောက် ထားခြင်းကို ပြန်လည်ဖွင့်ပေးရန်နှင့် လွတ်လပ်စွာသတင်းရယူခွင့်၊ ထုတ်ဖော်ရေးသားခွင့်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံ သတင်းမီဒီယာ ကောင်စီ(MPC)အနေဖြင့် ကူညီဆောင်ရွက်ပေးသွားစေလိုကြောင်း BNI က တိုက်တွန်းထားသည်။
BNI အဖွဲ့ကို လွန်ခဲ့သော ၂၀၀၃ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ (၁၁)ရက်နေ့က Mizzima News, Narinjara News, Kaladan Press Network နှင့် Khonumthung News အဖွဲ့လေးဖွဲ့ဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ ကလကတ္တားမြို့တွင် စတင် ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီးနောက် ထိုင်း-မြန်မာ နယ်စပ်၊ တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်နှင့် ပြည်နယ်အခြေစိုက် တိုင်းရင်းသားသတင်းဌာန အများစုနှင့ တိုးချဲ့ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး ယခုအချိန် တွင် အဖွဲ့ဝင်မီဒီယာ (၁၆)ဖွဲ့ရှိသည်။
