နိုဝင်ဘာ ၁၄ရက်၊ ၂၀၁၈ ခုနှစ်။ နန့်ဘွားခလိန်
တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများအနေဖြင့် မိမိတို့၏ စာပေများကို စုစည်းပြီး လူမျိုးတစ်မျိုးလျှင် စာပေတစ်ခု တည်းဖြစ်ပါက တိုင်းရင်းသားစာပေများမှာ ယခုထက် ပိုမိုတိုးတက် ကောင်းမွန်လာနိုင်ကြောင်း တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများရေးရာဝန်ကြီး ဌာန၊ ဒုတိယဝန်ကြီး ဦးလှမော်ဦးက ပြောသည်။
ယမန်နေ့ (နိုဝင်ဘာလ ၁၃ရက်)က ကရင်ပြည်နယ် ဖားအံမြို့ ရှိ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများရေးရာ ဝန်ကြီးဌာန ၊ ပြည်နယ် ညွှန်ကြားရေးမှူးရုံး၌ ပြုလုပ်သည့် ပြည်နယ်အတွင်းရှိ တိုင်းရင်းသားစာပေနှင့်ယဉ်ကျေးမှုအဖွဲ့များနှင့် တွေ့ဆုံပွဲ အခမ်းအနား တွင် ဒုတိယဝန်ကြီးက ထိုသို့ ပြောဆိုလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။
“တိုင်းရင်းသားတိုင်းကတော့ ကိုယ့်ရဲ့ စာပေ၊ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ ဘာသာကို သင်ချင်ကြတာပဲ။ လူမျိုး ချင်းတူနေရင် ဘာသာ ကို လာပြီးတော့ ပစ်မှတ်ထားတယ်။ ပြန်စဉ်းစားကြည့် သူက ကရင်ပဲ ဗုဒ္ဓဘာသာ။ ကျနော့် ဘာသာ ကျနော့်စာပေတွေ ဖြစ် လာတော့ တစ်ဖက်ကို နည်းနည်းလေး ဖေးမပေးတာနဲ့ တဖက်က ထောင် လာတယ်။ တကယ့်ကို အရမ်းထိရှလွယ်တယ်။ ဒီတိုင်းရင်းသား ဒီလူမျိုးက ဒီစာပေဆိုရင် ကိုယ့်အချင်းချင်း တစ်ခုတည်း ဖြစ်ဖို့အတွက် အရင်ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်မယ်ဆိုရင် ကောင်းမယ်” ဟု ဝန်ကြီး ဦးလှမော်ဦးက ဆွေးနွေးပွဲတွင် ထည့်သွင်း ပြောဆိုသည်။
အဆိုပါ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲတွင် ဒုတိယဝန်ကြီး ဦးလှေမော်ဦး၊ ပအိုဝ်းတိုင်းရင်းသားရေးရာ ဝန်ကြီး ဦးခွန်မျိုးတင့် အပါအဝင် ကရင်၊ ပအိုဝ်း၊ ရှမ်း ၊ မွန် စသည့် တိုင်းရင်းသားစာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအဖွဲ့များနှင့် လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များ ပါဝင် တက်ရောက်ခဲ့ကြပြီး လက်ရှိ တိုင်းရင်းသားစာပေသင်ကြားရေး အခြေအနေများ၊ ရင်ဆိုင်တွေ့ကြုံရသည့် အခက်အခဲများ၊ သင်ရိုးညွှန်းတမ်းစာအုပ်များ ရရှိရေး ၊ နွေရာသီ တိုင်းရင်းသားစာပေ သင်ကြားချိန် တစ်လတွင် အချိန်ပို မခေါ်ရေး စသည် တို့အား တင်ပြဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။
လက်ရှိအခြေအနေများအရ ကရင်ပြည်နယ်အပြင် အခြားသော ကရင်လူမျိုးများနေထိုင်ရာ နေရာဒေသများတွင် လည်း ကရင်စာပေအဖြစ်သတ်မှတ်ထားသည့် စကောကရင်စာပေ၊ အရှေ့ပိုးကရင်စာပေ၊ အနောက်ပိုး ကရင်စာပေ၊ ဘာသာရေး အခြေခံသည့်စာပေများဖြစ်သည့် တလေညာ၊ လဲကယ်နှင့် မြိုင်ကြီးငူ တဝိုက်အသုံးပြုနေသည့် လေကွယ်ကော်စသည့် က ရင်စာပေအမျိုးမျိုးလည်း ရှိသည်။
ထို့အပြင် လက်ရှိကရင်ပြည်နယ်တွင် ကရင်စာပေအပြင် ပြည်နယ်အတွင်း မှီတင်းနေထိုင် နေကြသည့် ပအိုဝ်း၊ မွန်၊ သျှမ်း၊ ကယန်း၊ ဂယ်ဘား၊ ဘွဲနှင့် ကယောစသည့်တိုင်းရင်းသားစာပေများကို အခြေခံပညာ ကျောင်းများတွင် ထည့်သွင်းသင်ကြား မှုများလည်း ရှိသည်။
ကရင်စာပေအမျိုးမျိုးကွဲပြားနေသည့်အပေါ် ကရင်တိုင်းရင်းသားစာပေတစ်ခုတည်းဖြစ်စေရန် ကရင်တတ်သိ ပညာရှင်များ၊ ကရင်စာယဉ်နှင့် ယဉ်ကျေးမှုအဖွဲ့များမှ ကြိုးပမ်းမှုများရှိနေသကဲ့သို့ နေရာဒေသနှင့် စာပေကွဲပြားမှုအပေါ်အခြေခံပြီး အချင်းချင်းအကြားတွင် ဝိဝါဒကွဲပြားမှုများလည်း ရှိနေဆဲပင်ဖြစ်သည်။
ကရင်ပြည်နယ် ကရင်စာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှု တိုးတက်ပြန့်ပွားရေးအသင်း ဥက္ကဌ စောအေးမြက “ တိုင်းရင်းသားလူမျိုး တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ စာပေဖြစ်ဖြစ်၊ ရိုးရာယဉ်ကျေးမှု ဓလေ့တွေ ဖြစ်ဖြစ် Confirm (အတည်ပြု) လုပ်မယ်ဆိုရင် တစ်ခုခုကွဲလွဲ တော့မယ်ဆိုရင် သက်ဆိုင်ရာမျိုးနွယ်စုတွေရဲ့ သဘာထားတွေကို အနည်းအကျဉ်း ရပ်တည်ပေးဖို့လည်း မျှော်လင့်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။
ထို့အတူ ပအိုဝ်းတိုင်းရင်းသားရေးရာဝန်ကြီး ခွန်မျိုးတင့်ကလည်း တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများရေးရာ ဝန်ကြီးဌာန အနေဖြင့် တိုင်းရင်းသားညီအစ်ကို မောင်နှမများ၏ အခွင့်အရေးကို ယခုထက်ပို၍ ကာကွယ်စောင့်ရှောက် ပေးနိုင်ရန် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ၏ ဘာသာစကား၊ စာပေ၊ ယဉ်ကျေးမှု ၊ ဓလေ့ထုံးတမ်းများအား ထိထိ ရောက်ရောက် ထိန်းသိမ်းကာကွယ်စောင့်ရှောက်နိုင်မည်ဟု ယုံကြည်မျှော်လင့်ကြောင်းလည်း တွေ့ဆုံပွဲတွင် ပြောဆိုသည်။
ယမန်နေ့ကပြုလုပ်သည့် တွေ့ဆုံမှုမှာ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများရေးရာ ဝန်ကြီးဌာန ဒုတိယဝန်ကြီးဦးလှမော်ဦးနှင့် တိုင်းရင်းသားစာပေယဉ်ကျေးမှုတို့ ပထမဆုံးသော တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုလည်း ဖြစ်သည်။